٢٦.١٢.٢٠٠٨
بم پس از پنجسال- دوازده ثانیه زمین لرزه و آنگاه ویرانی
بیست Ùˆ ششم دسامبر سال 2003 شهر بم در جنوب شرقی ایران دوازده ثانیه لرزید. ویرانی شهر بم تنها 12 ثانیه طول کشید Ùˆ بعد از آن دیگر بم مثل سابق نبود. تمام شهر Ùرو ریخت Ùˆ چهل هزار Ù†Ùر کشته شدند. اما پنج سال بعد ازاین واقعه ØŒ اکنون این شهر تاریخی به آهستگی قدم در راه زندگی جدید Ùˆ سازندگی Ù…ÛŒ گذارد. راهی پر سنگلاخ، Ú©Ù‡ پیمودنش بسیار دشوار بوده Ùˆ هست. بم بعد اززلزله: زهرا طهماسب زاده با صدایی رسا شعر Ù…ÛŒ خواند. شعر تمام Ù…ÛŒ شود Ùˆ کودکان ساکت Ù…ÛŒ مانند. صدای Ù‚Ú˜Ù‚Ú˜ موتور اتوبوس کهنه در Ùضا Ù…ÛŒ پیچد Ùˆ سپر لق شده اتوبوس روی زمین کشیده Ù…ÛŒ شود تق، تق، تق زهرا خیره نگاه Ù…ÛŒ کند. چشمانش از قطرات اشکی Ú©Ù‡ در آنها جمع شده Ù…ÛŒ درخشد. همه Ù…ÛŒ دانند این دختر دوازده ساله Ú†Ù‡ اØساسی دارد.این غم دیگران را هم در خود Ùرو Ù…ÛŒ برد. چند ثانیه بعد اتوبوس پرسرو صدا بر جاده آرام Ù…ÛŒ گیرد Ùˆ Ù…ÛŒ ایستد.درهای اتوبوس به آهستگی باز Ù…ÛŒ شوند Ùˆ 50 دختر Ùˆ پسر جوان بمی، خندان Ùˆ بی خیال با دوربینهایشان، غرور آمیز از اتوبوس پیاده Ù…ÛŒ شوند. آنها قرار است از ویرانه های شهرشان عکس بگیرند Ùˆ از اØساساتشان بنویسند. از این نوشته ها Ùˆ عکس ها هم قرار است کتابی تهیه Ùˆ منتشر شود. این پروژه را تعدادی از روانشناسان Ùˆ جامعه شناسان با Øمایت هلال اØمر پیش Ù…ÛŒ برند. همچنین تئاترهای عروسکی هم برای کودکان بمی Ú©Ù‡ در کمپ هازندگی Ù…ÛŒ کنند اجرا Ù…ÛŒ شود تا شاید بتوانند دوباره لبخندی بر لبان آنها بیاورد. وظیÙÙ‡ عروسکها برای خنداندن کودکان در شهری Ú©Ù‡ جز آواری از آن نمانده خیلی سنگین است. شهری Ú©Ù‡ بیست Ùˆ شش هزار زن Ùˆ مردو بچه بی خانمان شدند. دیگر کسی در بم نمانده Ú©Ù‡ Øداقل یکی از نزدیکانش را از دست نداده باشد. پنج سال بعد: از وقتی Ú©Ù‡ زهرا طهماسب زاده درا توبوس شعر Ù…ÛŒ خواند بیش از چهار سال گذشته است. .زهرا برای آن کتاب از یک" در خانه" عکس گرÙت ."دری دست نخورده Ùˆ سالم وسط آواری از خرابه های ویران شده از زلزله". زهرا این ØªÙˆØ¶ÛŒØ Ø±Ø§ زیر عکس نوشته است: « وقتی دری هست باید مردمی هم باشند Ú©Ù‡ از آن برای عبور استÙاده کنند ØŒ پس من Ù…ÛŒ توانم کمتر اØساس تنهایی کنم» بسیاری از خویشاوندان زهرا زیر آوار جان خود را از دست داده اند. از زلزله بم Øدود پنج سال Ù…ÛŒ گذرد Ùˆ زهرای دوازده ساله Øالا دختر جوانی شده است. مادرش با اÙتخار از نمرات خوب او Ù…ÛŒ گوید Ùˆ او را تØسین Ù…ÛŒ کند.زهرا Ù…ÛŒ خواهد وکیل شود چون عقیده دارد برقراری عدالت مهمترین چیز است. خانواده او با وام Ú©ÙˆÚ†Ú©ÛŒ Ú©Ù‡ از دولت گرÙته اند خانه ای نیمه ویرانه ای را در بم نوسازی کرده Ùˆ در آن زندگی Ù…ÛŒ کنند. آنها یک خانه دو طبقه بزرگ ساخته اند اما چون پولشان کاÙÛŒ نبود Ú¯Ú† کاری این خانه هنوز مانده است . وامی Ú©Ù‡ دریاÙت کردند Ú©Ù… بود Ùˆ Øقوق بازنشستگی پدر هم جوابگوی تکمیل ساخت خانه ای به این بزرگی نیست. شاید پدرش باید خانه ای کوچکتر Ù…ÛŒ ساخت تا پول Ú©Ù… نیاورند. اما زهرا Ù…ÛŒ تواند پدرش را بابت اتخاذ چنین تصمیمی در Ú© کند. او Ù…ÛŒ خواسته خانه ای داشته باشند مثل سابق به همان زیبایی Ùˆ بزرگی. مثل همان خانه قدیمی Ú©Ù‡ زلزله به آن رØÙ… نکرد Ùˆ ویرانش کرد. زهرا Ù…ÛŒ داند Ú©Ù‡ زلزله Ú†Ù‡ Ùشار روانی به پدرش وارد کرد Ùˆ Ù…ÛŒ داند Ú©Ù‡ چقدرکمک به پدردشوار است، وقتی Ú©Ù‡ او در خود ودریایی از غم Ùرو Ù…ÛŒ رود. Øالا شهر بم در Øال ساخته شدن است . درجای جای شهر Ù…ÛŒ توان جرثقیل های Øمل Ù…ØµØ§Ù„Ø Ø³Ø§Ø®ØªÙ…Ø§Ù†ÛŒ را دید Ú©Ù‡ سر به آسمان برده اند. در وسط شهر ورزشگاهی بزرگ در Øال ساختمان است. باستان شناسان Ùˆ مرمت کاران آثار باستانی در Øال ساخت دوباره ارگ بم هستند تا این میراث Ùرهنگ جهانی را جانی دوباره ببخشند واØیا کنند. مدرسه ای هم Ú©Ù‡ زهرا Ù…ÛŒ رود تازه بنا شده است Ùˆ یک مرکز درمانی هم توسط هلال اØمر در شهر ساخته شده. قرار است بازار شهر هم دوباره بازسازی شود. شهر قدم به قدم به Øالت عادی Ùˆ روزگار گذشته Ù…ÛŒ گردد. اما برای رسیدن به این هد٠همچان راهی پر از Ùراز ونشی Ùˆ سخت در پیش است. اما آنچه Ú©Ù‡ همیشه ماندگار خواهد بودغم از دست دادن نزدیکان Ùˆ خویشاوندان است. گاهی زهرا به عکس های ویرانه های بم نگاه Ù…ÛŒ کند Ùˆ با خود Ùکر Ù…ÛŒ کند چطور ممکن است Ú©Ù‡ در Ø·ÛŒ دوازده ثانیه شهری زنده به ویرانه ای تبدیل شود؟ اما زهرا طهماسب زاده یاد گرÙته Ú©Ù‡ چگونه با این درد کنار بیاید Ùˆ زندگی کند .او به تازگی کتاب شعری را تالی٠کرده است Ùˆ عقیده دارد« زندگی برای کسانی زیباست Ú©Ù‡ زیبایی را جستجو کنند» خانه طهماسب زاده ها نزدیک ساختمان هلال اØمر است .طبقه اول ساختمان هلال اØمر Ù…ØÙ„ برگزاری کلاسهای آموزش خیاطی است. "زینت ابراهیمی" مربی 40 ساله این کلاسها بر این عقیده است Ú©Ù‡ باید بر این زخمهای پنهان Ùˆ غیر قابل لمس مردم شهر مرهمی نهاد. سرنوشت همه شرکت کنندگان در این کلاسها با Øادثه زلزله تغییر کرد .آنها شوهران Ùˆ یا Ùرزندانشان ویا پدرومادر Ùˆ خواهرآن Ùˆ برادرانشان شان را از دست داده اند. زینت ابراهیمی Ù…ÛŒ گوید یاد گیری خیاطی این امکان را به هنرجویان Ù…ÛŒ دهد تا عملا از این ØرÙÙ‡ استÙاده کنند. Ùˆ Øتی بعضی از آنها Ù…ÛŒ توانند از این طریق کاری برای خود دست Ùˆ پا کنند. Øدود 1000 تن از مردم خواستار امکانات مختل٠اجتماعی Ùˆ توانبخشی هلال اØمر بم هستندوصلیب سرخ آلمان هزینه ساخت یک سالن ورزشی برای جوانان بم را پرداخت کرده است. در آنجا جوانا Ù† انواع رشته های ورزشی را تمرین Ù…ÛŒ کنند Ùˆ کلاسهای کامپیوتر، موسیقی Ùˆ اموزش قران هم برگزار Ù…ÛŒ شود. .زن جوانی در کلاسهای خیاطی یک Ú¯Ù„ دوزی بسیار زیبا تهیه کرده است . Ú¯Ù„ رز قرمزی وسط تکه پارچه ای سÙید. دختر جوان با لبخندی بر این رز قرمز چشم دوخته Ùˆ به آرامی نقش Ú¯Ù„ رز را نوازش Ù…ÛŒ کند. دو کیلو متر دورتر از بم در این روزها دسته های Ú¯Ù„ بر سر مزار کشته شدگان زلزله بم به چشم میخورند. پنجشنبه است Ùˆ مردم بم بر سر مزار عزیزانشان Ù…ÛŒ روند. تا Ù„Øظاتی زا در کنار آنها باشند Ùˆ به آنها Ùکر کنند . Ú©Ù…ÛŒ آنطرÙتر پشت قبرستان چند تپه از آوار Ùˆ زباله های ساختمانی دیده Ù…ÛŒ شود. اینها 12 ملیون تن از بازمانده های شهر ویران شده بم است Ú©Ù‡ Ú©Ù‡ به گوشه ای در خارج از شهر منتقل شده است. قهرمان بم "علی ØاÙظیان" بر سر مزار اقوام Ùˆ نزدیکانش ایستاده است. برای مردم بم این مرد 48 ساله یک بم قهرمان است. او یکی از مسوولان هلال اØمر بم است Ú©Ù‡ 86 Ù†Ùر از دوستان Ùˆ اقوامش را در زلزله از دست داده است. در میان آنها نزدیکترین اÙراد خانواده Ùˆ Ùامیل او هم بودند. اما با همه اینها بعد از زلزله ماموریت Ùˆ کار خود را در هلال اØمر برای یاری رسانی به زلزله زدگان ادامه میدهد. مردم بم هیچ وقت او را Ùراموش نمی کنند. غم به گونه ای در صورت او موج Ù…ÛŒ زند Ú©Ù‡ دل انسان به درد Ù…ÛŒ آید. "Ù…Øمد بابیکار" نماینده صلیب سرخ جهانی Ùˆ هلال اØمربه رسم اØترام، بر روی مزار خویشاوندان ØاÙظیان دسته Ú¯Ù„ÛŒ قرار Ù…ÛŒ دهد. بابیکار اولین بار است Ú©Ù‡ به بم سÙر Ù…ÛŒ کند. او وقتی Ùضای خاکستری Ùˆ غم انگیز گورستان بم را Ù…ÛŒ یبند تازه متوجه میشود Ú©Ù‡ زهرا طهماسب زاده تا Ú†Ù‡ اندازه باید با شهامت باشد Ú©Ù‡ هنوز هم بر این باور است :« زندگی زیباست تا وقتی جستجوگر زیبایی زندگی باشیم.» ترجمه : ژاله دبیرسپهری