روز جهانی زن، نماد پایداری Ùˆ امید زنان در اØقاق ØÙ‚
نویسنده: رضوان مقدممدرسه Ùمینیستی: سال 2010 میلادی علاوه بر آنکه 15 سال از اجلاس جهانی زنان در Ù¾Ú©Ù†(1) میگذشت مقارن شده بود با دو رویداد مهم: یکی پنجاهوچهارمین نشست کمیسیون مقام زن، Ùˆ دیگری 8 مارس "روزجهانیزن". ما هم گروه Ú©ÙˆÚ†Ú©ÛŒ از زنان ایرانی بودیم Ú©Ù‡ برای شرکت جلسات سی اس دبلیو (2) به نیویورک رÙته بودیم تا بگوییم Ú©Ù‡ 15 سال پس از Ù¾Ú©Ù† Øالا ما در کجا ایستادهایم Ùˆ از نابرابری Ùˆ تبعیضی Ú©Ù‡ به زنان ایران میرود بگوییم. روز 8 مارس نزدیک میشد Ùˆ ما منتظر بودیم Ú©Ù‡ ببینیم 8 مارس در سازمان ملل Ùˆ در نیویورک چگونه برگزار میشود. به ویژه آن Ú©Ù‡ موضوع Ø·Ø±Ø Ù…Ø³Ø§Ø¦Ù„ زنان بود Ùˆ خواستههایشان. اما هر Ú†Ù‡ جستیم کمتر یاÙتیم نه در خیابان خبری از برگزاری «Ø±ÙˆØ² جهانی زن» بود Ùˆ نه در سازمانملل برنامه خاصی برگزار شد.
برگزاری 8 مارس در نیویورک از این جهت Øائز اهمیت است Ú©Ù‡ در جریان مبارزه زنان نیویورک با (شعار «ØÙ‚ رای برای زنان») بود Ú©Ù‡ انتخاب روزی از سال بهعنوان «Ø±ÙˆØ²Ø¬Ù‡Ø§Ù†ÛŒ زن»ØŒ Ù…Ø·Ø±Ø Ø´Ø¯. در 23 Ùوریه 1909 نیز تظاهراتی با شرکت دو هزار زن بر پا شده بود Ú©Ù‡ تظاهرکنندگان پیشنهاد کرده بودند هر سال در آخرین یکشنبه ماه Ùوریه، یک تظاهرات سراسری در آمریکا به مناسبت «Ø±ÙˆØ² زن» برگزار شود. پیش از آن نیز در سال 1907 Ùˆ 1908ØŒ به پاسداشت اعتراضات 1857 زنان نیویورک در هشتم مارس، زنان دست به تظاهرات زده بودند.(3) با تاریخچهای Ú©Ù‡ زنان امریکایی در مبارزه برای برابریخواهی دارند Ùˆ در مقایسه با وضعیت کنونی، این سئوال برای ما Ù…Ø·Ø±Ø Ø´Ø¯ Ú©Ù‡ چرا در کشوری Ú©Ù‡ زن هنوز بر بدن خود ØÙ‚ÛŒ ندارد Ùˆ سقطجنین هنوز هم تابو است از مراسم روز زن خبری نیست؟ Ùˆ چرا های دیگر؟ گرچه مبارزه زنان برای دستیابی به برابری، منØصر به یک مکان خاص Ùˆ زمان خاصی نبوده Ùˆ نیست اما در بعضی از کشورها Ùˆ در مقاطعی از تاریخ به دلیل شرایط Øاکم، Øضور زنان در عرصهی مبارزه برای کسب برابری، با انسجام Ùˆ قدرت بیشتری عمل کرده است.
در تاریخ جنبش زنان اÙرادی بودهاند Ú©Ù‡ گرچه از تاثیر گذارترینها Ù…Øسوب شدهاند اما کمتر نامی از آنها برده شده است از آن جمله: در اروپا به «Ø§Ù„مپ دوگوش» Ùˆ در ایران به «Ø·Ø§Ù‡Ø±Ù‡ قرةالعین»(4) میتوان اشاره کرد. این زنان شجاع در زمانی لب به اعتراض نسبت به زنستیزی Ùˆ نابرابری گشودند Ùˆ جان در این راه دادند Ú©Ù‡ کمتر کسی یارای ایستادن Ùˆ اعتراض در مقابل دیکتاتورها Ùˆ اقتدارگرایان مردسالار را داشت. در برخی منابع بهایی آمده Ú©Ù‡ طاهره در اخرین سخنان خود Ú¯Ùته است: «Ù…یتوانید به زودی، هرگاه Ú©Ù‡ اراده کردید، مرا به قتل برسانید. اما جلوی پیشرÙت Ùˆ مبارزهٔ زنان برای آزادی را Ú©Ù‡ روزگارش بزودی خواهد رسید، نمیتوانید بگیرید.» (اÙسانه نجم آبادی)
مبارزات زنان در اروپا سابقهای بسیار طولانی دارد در سال 1793 ميلادي المپ دوگوش روشنÙكر Ùˆ مبارز Ùعال در جنبش زنان Ùرانسه Ùˆ یکی از چهره سرشناس Ùˆ منتقد خشونت روبسپیرها بود ÙˆÛŒ در دوران Øكومت ژاكوينها مردانه بودن قوانین را زیر سئوال برد Ùˆ Ú¯Ùت: وقتي زنان ØÙ‚ بالا رÙتن از طناب دار اعدام را دارند ميبايستي ØÙ‚ اظهار Ùˆ بیان خواستههاي خود را هم داشته باشند. ÙˆÛŒ در روز3 نوامبر 1793 به دلیل برابریخواهی به دار آويخته شد. دراروپای قرن نوزدهم Ùˆ اوایل قرن بیستم Ùˆ رواج اندیشه کمونیسم Ùˆ سوسیالیسم زنان کمونیست Ùˆ سوسیالیست در برپا داشتن روزجهانی زن Ùˆ برابریخواهی پیشتاز بودند .
«ÙƒÙ„ارا زتكين» يكي از زنان مبارز Ùˆ متÙکر آلماني در سال 1910 پيشنهاد نامگذاري 8 مارس به عنوان روز جهاني زن به كنگره بينالمللي زنان ارائه نمود كه اين پيشنهاد پس از بØØ« Ùˆ بررسي سرانجام در سال 1911 تصويب شد.
درمارس Û±Û¹Û±Û± اروپا شاهد اعتراضات گسترده زنان علیه نابرابری بود از جمله در کشورهایÙÛŒ همچون: آلمان، اتریش، سوئیس Ùˆ دانمارک. در اتریش 30 هزار زن معترض به خیابانها آمدند. نیروهای پلیس به تظاهرات Øمله بردند، زنان را زدند Ùˆ گروهی از آنها را نیز دستگیر Ùˆ به زندان منتقل کردند.
8 مارس 1917 زنان کارگر در پتروگراد تظاهراتی وسیع علیه گرسنگی، نابرابری، جنگ و تزاریسم، برگزار کردند. کارگران نیز در پشتیبانی از این تظاهرات، اعلام اعتصاب عمومی کردند. به دلیل تاثیر این تظاهرات در اعتراضات عمومی 8 مارس 1917 در تاریخ انقلاب روسیه ثبت شد .
در میانه دهه 30 Ùˆ ظهور اندیشه Ùاشیسم Ùˆ ملیگرایی اÙراطی برگزاری مراسم 8 مارس روزجهانی زن در کشورهای زیر سیطرهی Ùاشیسم غیر قانونی اعلام شد. به رغم ممنوعیت Ùˆ Ù…Øدودیت شدید، زنان در برلین در هشتم مارس 1936ØŒ تظاهرات کردند. در همان سال در مادرید اسپانیا Û³Û° هزار زن کمونیست Ùˆ جمهوریخواه، تظاهرات عظیمی به مناسبت 8 مارس برگزار کردند Ùˆ شعار "آزادی Ùˆ صلØ" سر دادند.
دهه 1960 علاوه بر آن Ú©Ù‡ جنبشهای رهایی از آمریکای لاتین تا آسیا Ùˆ Ø¢Ùریقا Ø´Ú©Ù„ گرÙته بود، با آغاز موج دوم جنبشهاي Ùمينيستي همراه شد Ùˆ جنبشهای زنان اوج Ùˆ گسترش تازهای یاÙت . در این دوره مراسم روز زن با ابعاد وسیعتر Ùˆ آزادانهتر برگزار شد. سر انجام پس از بیش از یکصد سال مبارزه زنان در سال Û±Û¹Û·Ûµ سازمان ملل هشتم مارس را بهعنوان «Ø±ÙˆØ² جهانی زن»Ø§Ø¹Ù„ام کرد Ùˆ در سال 1977 یونسکو نیز 8 مارس را به عنوان« روز جهانی زن» به رسمیت شناخت .
«Ø±ÙˆØ²Ø¬Ù‡Ø§Ù†ÛŒ زن» در ایران ØŒ پیش از انقلاب 1357
در ایران همزمان با ظهور اندیشههای آزادیخواهانه Ùˆ عدالتجویانه، زنان ایرانی، نه تنها برای به دست آوردن برابری با مردان Ùعالیتهایی داشتند بلکه برای پیشبرد آزادیخواهی تا پای جان ایستادند Ú©Ù‡ نمونه آن را در جریان انقلاب مشروطیت میبینیم .
در كشور ما ايران نخستينبار در سال 1301 شمسي "جمعیت پيك سعادت نسوان" (5) مراسم روز جهانی زن را در رشت Ùˆ بندر انزلی برگزار کردند.(عبدالØسین ناهیدص115) آنها اولین گروه از مداÙعان Øقوق زن در ایران بودند Ú©Ù‡ روز جهانی زن را به رسمیت شناختند.(همان)
«Ø³Ø§Ø²Ù…ان بیداری زنان» هم Ú©Ù‡ انشعابی از جمعیت «Ù†Ø³ÙˆØ§Ù† وطنخواه» بود، در سال 1306 با "نمایش دختر قربانی" (نمایشنامهای از میرزاده عشقی) 8 مارس را گرامی داشت. اداره نظمیه سعی کرد مراسم را بر هم بزند Ùˆ اراذل Ùˆ اوباش نیز به زنان شرکتکننده در نمایش توهین میکردند».( بدرالملوک بامداد)
پیش از انقلاب 57 برگزاری «Ø±ÙˆØ² جهانی زن»ØŒ غالباَ توسط زناني Ú©Ù‡ گرايشات سياسي Ú†Ù¾ داشتند سازماندهی میشد Ùˆ بعد از این كه «Ø³Ø§Ø²Ù…ان زنان» در ايران تشکیل شد در تقویم رسمی کشور 17 دي به عنوان روز زن اعلام شد. 17 دي به عنوان روز آزادي زنان ایران به دلیل Ú©Ø´Ù Øجاب، نام گذاری شده بود. این روز غالباَ در مدارس Ùˆ همچنین در مراکز دولتی جشن گرÙته میشد.
روزجهانی زن در ایران پس از انقلاب
انقلاباسلامی نه تنها گرهای از مشکلات عمدهی زن ایرانی نگشود بلکه از همان روزهای ابتدای پیروزی انقلاب با Ø·Ø±Ø Øجاب اجباری برای زنان، سیاستها Ùˆ رÙتارهای زنستیزانه آغاز شد. دو Ù‡Ùته پس از انقلاب آیتالله روØالله خمینی دستور داد Ú©Ù‡ زنان باید با Øجاب اسلامی سرکار Øاضر شوند Ùˆ همین مساله سبب شد تا زنان بسیاری در اعتراض به دستور Øجاب اجباری در روزهای متوالی از 7 تا 11 مارس در چند نقطه تهران Ùˆ در برخی از شهرستانها به خیابان بریزند Ùˆ با برگزاری تظاهرات، مخالÙت Ùˆ نگرانی خود را با تØمیل Øجاب اجباری ابراز کنند. زنان تظاهرکننده مورد ضرب Ùˆ شتم نیروهای Øزبالهی قرار گرÙتند، Ùˆ علیه زنان، شعار «ÛŒØ§ روسری یا توسری» Ùریاد کردند. یکی از راهپیماییهای اعتراضی، مقابل ساختمان رادیوتلویزیون بود به دلیل این Ú©Ù‡ از پوشش خبری اعتراضات زنان به Øجاب اجباری امتناع میکرد. مدیر عامل وقت رادیو تلویریون ملی ایران «ØµØ§Ø¯Ù‚ قطبزاده» نه تنها اجازه پخش هیچگونه خبری را در این مورد نداد بلکه با الÙاظ زننده، زنان معترض را مورد تØقیر Ùˆ توهین قرار داد Ùˆ از همان ابتدای انقلاب، ماهیت زنستیزانه نورسیدگان، بر زنان پیشرو روشن شد. زنان قاضی از قضاوت منع شدند. قانون Øمایت از خانواده لغو شد. اینها همه بدون Ø·ÛŒ هیچگونه مسیر قانونی Ùˆ یا دخالت اØدی از زنان صورت گرÙت. Ùˆ به این ترتیب بود Ú©Ù‡ Øقوق زنان یکی بعد از دیگری، پس گرÙته شد.
در روز زن سال 58 هم روز زن از طر٠زنان در تهران Ùˆ شهرهای بسیاری به طور علنی هم به صورت تظاهرات Ùˆ هم در دانشگاهها Ùˆ مراکز عمومی برگزار شد . اما دریغ Ùˆ اÙسوس Ú©Ù‡ دیری نپایید Ú©Ù‡ Øکومت نوپا Ú©Ù‡ همه به امید آزادی Ùˆ روزهای بهتر به آن دل بسته بودند امیدها را نقش بر آب کرد. زنان بسیاری به دلیل تن ندادن به Øجاب اجباری از کار برکنار شدند. Øمله به سازمان، گروها Ùˆ اØزاب سیاسی آغاز شد. Ùˆ در دهه 60 Ú©Ù‡ میتوان Ú¯Ùت تاریکترین دوره پس از انقلاب است هزاران زن به جرم دگراندیشی یا به زندان اÙکنده شدند Ùˆ یا در مجازات اعدام به برابری با مردان دست یاÙتند. گروههایی از آنان نیز مجبور به ترک وطن شدند. عدهای هم یا به دنبال دیدن Ùˆ یا یاÙتن رد پایی از همسر ØŒ Ùرزند، پدر Ùˆ مادر از این زندان به زندان میرÙتند. دوران سخت Ùˆ سنگینی بود. در این دوران کمتر یادی از روز زن میشد مگر تعداد خیلی اندکی مراسم روز زن Ú©Ù‡ خانگی Ùˆ به صورت خصوصی برگزار میشد. با آنکه این جمعها Ù…Øدود بود ولی برگزاری روز زن، تعطیل بر دار نبود .
دهه 70 را میتوان گسترش برگزاری خانگی «Ø±ÙˆØ²Ø¬Ù‡Ø§Ù†ÛŒ زن» دانست. روز زن های خانگی Ú©Ù‡ گاه Øتی شمار شرکتکنندگان به بیش از 200 Ù†Ùر میشد. زنان بسیاری «Ø±ÙˆØ² جهانی زن» را Ú©Ù‡ در منزل «Ø´Ú©ÙˆÙ‡» Ùˆ در سختترین شرایط در شهریار برگزار میشد به یاد دارند. زنانی معتقد Ùˆ ایثارگر چون او Ú©Ù‡ گرچه نامی از آنها برده نمیشود ولی در ØÙظ Ùˆ اشاعه برگزاری روز جهانی زن تاÙثیر بهسزایی داشتهاند. استقبال روز اÙزون به شرکت در مراسم روز زن سبب شد تا برگزاری روز زن از خانهها به پارکینگهای منازل منتقل شد. در Øقيقت نطÙÙ‡ برگزاری مراسم روز زن كه در سالنهای عمومي برگزار شد در همين خانهها بسته شد Ùˆ Ùكر اوليه آن از همين خانهها آغاز شد. اين Ùكر كه «Ø¯Ø± خانهها جاي كاÙÙŠ وجود ندارد، پس برويم از سالنهاي عمومي شهر استÙاده كنيم» مقدمهای شد برای مرئی شدن زنان Ùˆ برگزاری روز زن در مکان های عمومی. در شهرستانها با این Ú©Ù‡ Ùعالان Øقوق زنان همواره با مشکلات امنیتی سختتری نسبت به تهران مواجه بودهاند اما آنها هم از هر Ùرصتی به ویژه در برگزاری روز جهانی زن استÙاده کردهاند. رشت، سنندج، کرمانشاه، تبریز، مشهد، ساری، اصÙهان Ùˆ بسیاری جاهای دیگر Ú©Ù‡ اخبارش را کمابیش دریاÙت میکردیم .
گروههایی از جمله "کمیته زنان انجمن تلاشگران سلامت"ØŒ "مرکز Ùرهنگی زنان"ØŒ " گروه Ùرهنگی گردشگری گلگشت."ØŒ "زنان 8 مارس"ØŒ "موسسه رهیاب" ØŒ Ùˆ چندین انجمن Ùˆ گروه دیگر در تهران به برگزاری 8 مارس همت گماشتند.
مرئی شدن زنان در Ùضا های عمومی (6)
اواخر دهه 70 شمسی 8 مارس از خانهها به Øوزه عمومی بازگشت انجمنها Ùˆ گروهای مختلÙÛŒ از Ùضایهای عمومی برای برگزای 8 مارس استÙاده در برخی از دانشگاهها به مناسبت 8 مارس جلسات سخنرانی برگزارشد. یکی از 8 مارس های به یاد ماندنی 8 مارس شهر کتاب در تهران بود، Ú©Ù‡ با اخذ مجوز از وزارت ارشاد توسط دو Ù†Ùر از زنان Ú©Ù‡ مدیر انتشارات بودند (نشر توسعه Ùˆ نشر روشنگران) صورت گرÙت. جمعیت زیادی از زن Ùˆ مرد در آن شرکت کرده بودند در این 8 مارس زنانی سخن Ú¯Ùتند Ú©Ù‡ با وجود Ù…Øدویتها Ùˆ با مبارزه با سنتها Ùˆ باورهای مردسالارانه توانسته بودند به عنوان زنانی توانا در عرصه اجتماعی جایگاه خود را پیدا کنند. 8 مارس دیگری توسط گروهی دیگر از زنان در Ùرهنگسرای ارسباران برگزار شد. سالن ارسباران ظرÙیت پذیرش آن همه جمعیت را نداشت Ùˆ عدهای بیرون از سالن اصلی به تماشای برنامه نشستند. 8 مارسی Ú©Ù‡ در خانه هنرمندان Ùˆ به ابتکار مرکز Ùرهنگی زنان برگزار شد ویژگی خاصی داشت: نخست این Ú©Ù‡ برنامهها همزمان در سالنهای مختل٠آن مجموعه برگزار گردید. دیگر این Ú©Ù‡ در این 8 مارس گروهی از هنرمندان هم شرکت داشتند. نمایش Ùیلم ØŒ سخنرانی زنان موÙÙ‚ Ùˆ از برنامههای این مراسم بود.
در سال 81 مراسم 8 مارس باز هم توسط مرکزÙرهنگیزنان Ùˆ با مجوز استانداری تهران در «Ù¾Ø§Ø±Ú© لاله» برگزار گردید. در سال بعد (1382) نیز با آن Ú©Ù‡ مقامات وزارت کشور مجوز برگزاری مراسم 8 مارس در پارک لاله Ú©Ù‡ به مرکزÙرهنگیزنان داده بودند چند ساعت قبل از برگزاری مراسم، ناگهان لغو کردند (7) اما زنان Ùˆ مردان شرکتکننده، Øاضر به ترک Ù…ØÙ„ نبودند Ùˆ از نیروهای انتظامی Ú©Ù‡ برای متÙرق کردن شرکتکنندگان آمده بودند میخواستند Ú©Ù‡ نسبت به این رÙتار خود با زنان، ØªÙˆØ¶ÛŒØ Ø¨Ø¯Ù‡Ù†Ø¯ Ùˆ دلیل لغو مجوز برگزاری مراسم را بگویند. مقاومت زنان برای برگزاری مراسم تا تاریک شدن هوا ادامه داشت. پس از تشکیل جمع هماندیشیزنان در سال 83 Ú©Ù‡ تجربه برگزاری تظاهرات مقابل دانشگاه تهران را داشت. در 17 اسÙند 84 به همراه" هواداران منشور جهانی زنان" Ùراخوان شرکت در مراسم 8 مارس "روز جهانی زن" را با عنوان «Ø¬Ù‡Ø§Ù† دیگری ممکن است» با هد٠همبستگی با زنان جهان، Ù…ØÙˆ هرگونه تبعیض Ùˆ خشونت، برقراری صلØØŒ عدالت، برابری Ùˆ آزادی در پارک دانشجو داده شد. این بار نیز نیروهای انتظامی قبل از شروع مراسم در پارک مستقر شده بودند Ùˆ به Ù…Øض شروع مراسم اقدام به ضرب وشتم شرکت کنندهگان کردند Øتی بانوی شعر Ùˆ غزل سیمین بهبهانی مورد ضرب Ùˆ شتم آنها قرار گرÙت. شرکتکنندگان Ùˆ به ویژه جوانان پس از هر بار Ú©Ù‡ توسط نیروهای انتظامی پراكنده میشدند مجدداَ جمع میشدند، تعدادي هم دستگير شدند كه پس از چند ساعت آزاد شدند.
12 اسÙند سال 85 شش Ù†Ùر از Ùعالان Øقوق زنان به مناسبت روزجهانی زن Ùراخوانی مبنی بر شرکت درمیدان بهارستان Ùˆ تظاهرات مقابل مجلس شورای اسلامی امضا کردند(8). اما درست یک روز پس از انتشار Ùراخوان 33 Ù†Ùر، از Ùعالان Øقوق زنان (از جمله 6 Ù†Ùر امضا کنندهی Ùراخوان) در مقابل دادگاه انقلاب در خیابان معلم، بازداشت، Ùˆ در بند 209 اوین زندانی شدند. در زندان از Ùراخواندهندگان خواسته شد Ú©Ù‡ بیانیهای نوشته Ùˆ تظاهرات 8 مارس را لغو کنند . اما این پیشنهاد از طر٠آنها رد شد مسئولین زندان سرانجام به دلیل Ùشار های واعتراضات داخلی Ùˆ بینالمللی تا بامداد روز 17 اسÙند جز دو Ù†Ùر از بازداشتشدگان بقیه را به قید ضمانت آزاد کردند. چهار Ù†Ùر از صادر کنندگان Ùراخوان پس از آزادی از زندان اطلاعیه دوم را صادر کردند (9) Ùˆ این بار از مردم خواستند Ú©Ù‡ در برگزاری مراسم، آنها را یاری دهند. تعداد نیروهای انتظامی Ùˆ لباسشخصیها بیش از شرکت کنندگان بود. این گردهمآیی Ú©Ù‡ با اعتراضات معلمان همزمان شده بود با سرکوب Ùˆ خشونت مواجه شد. 14 Ù†Ùر از شرکت کنندگان بازداشت شدند. سازماندهندگان مورد ضرب Ùˆ شتم قرار گرÙتند. با این Øال موÙÙ‚ به خواندن بیانیه دوم شدند.
در سال 86 به دليل بر خوردهای امنیتی Ú©Ù‡ با روی کار آمدن دولت نهم تشدید شده بود امکان برگزاری روز جهانی زن در Ø³Ø·Ø ÙˆØ³ÛŒØ¹ Ùˆ در اماکن عمومی از زنان سلب شد. جمع «Ù‡Ù…اندیشیزنان» برای برگزاری مراسم 8 مارس در ورزشگاه امجدیه، از وزارت کشور تقاضای مجوز برگزاری روز جهانی زن را کرد Ú©Ù‡ پذیرÙته نشد. در این سال با این Ú©Ù‡ Ùعالان Øقوق زنان نتواستند از Ùضاهای عمومی برای برگزاری روزجهانی زن استÙاده کنند اما گروهها Ùˆ انجمنهای بسیاری در نقاط مختل٠اقدام به برگزاری مراسم کردند. از جمله «Ú©Ù…یته زنان انجمن تلاشگران سلامت» روز جهانی زن را باشرکت بیش از 170 Ù†Ùر در منزل یکی از اعضاء برگزار کرد. در این مراسم با اجرای نمایشنامه، به نقد قوانین تبعیضآمیز علیه زنان پرداختند. در موسسه غیرانتÙاعی زنان Ùˆ کودکان «Ø±Ù‡ÛŒØ§Ø¨» نیز روز جهانی زن برگزار شد.
مراسم «ØªÙ†Ø¯ÛŒØ³ کتاب صدیقه دولتآبادی» Ùˆ تجلیل از سیمین بهبهانی توسط اعضای مرکز Ùرهنگی زنان به مناسبت روز 8 مارس برگزار شد. علاوه بر برگزاری مراسم توسط Ùعالان Øقوق زنان، گروه Ùˆ سازمانهای دیگری اقدام به برگزاری 8 مارس کردند Ú©Ù‡ از جمله به «Ú©Ø§Ù†ÙˆÙ† مداÙعان Øقوق بشر» Ùˆ همچنین به «Ø¬Ø¨Ù‡Ù‡ مشارکت» میتوان اشاره کرد. علاوه بر این، دانشجویان مداÙع برابری نیز با بر گزاری جلساتی به مناسبت 8 مارس این روز را گرامی داشتند. از سال 86 تا کنون امکان برگزاری مراسم همگانی Ùˆ کاملا علنی «Ø±ÙˆØ² جهانی زن» از زنان ایران گرÙته شده است. Ùعالان Ùˆ مداÙعان Øقوق زن امیدوارند Ú©Ù‡ در صدمین سال« روز جهانی زن» ضمن به رسمیت شناختن این روز توسط Øکومت جمهوری اسلامی ایران بتوانند این روز با شکوه هر Ú†Ù‡ تمام تر بر گزار کنند، Ùˆ به Ø·Ø±Ø Ø®ÙˆØ§Ø³ØªÙ‡Ù‡Ø§ÛŒ خود بپردازند.
نمونههایی از برگزاری مراسم «8 مارس» در شهرستانها
درشهرستانها با وجود Ùشارهای مضاع٠و Ù…Øدویتها اما زنان با کمترین امکانات از روز زن برای Ø·Ø±Ø Ø®ÙˆØ§Ø³ØªÙ‡Ù‡Ø§ÛŒ برابریخواهانه خود استÙاده کردهاند در آنجا نیز همانند تهران دو دهه "روزجهانی زن" به صورت Ù…ØÙÙ„ÛŒ توسط زنان پیشرو برگزار میشد. از جمله در کردستان روژین سلیمانی درمقالهای با عنوان مروری بر برنامههای هشت مارس در کردستان مینویسد:
«Ø§Ø² انقلاب 57 تا سال 1380 مراسمي كه به مناسبت بزرگداشت 8 مارس در سنندج برگزار ميشد، به صورت Ù…ØÙلي در ميان مردمي كه با اين روز آشنا بودند، روشنÙکران، نويسندگان Ùˆ Ùعالان زنان برگزار مي شد Ùˆ Øتي براي تبليغ Ùˆ تبريک اين روز کارت پستال Ùˆ يا کتابهايي هديه داده ميشد. اما از سال 1380ØŒ برگزاري اين مراسم به صورت جديتر، برنامهريزي شده، Ùˆ در وسعت بزرگتر Ùˆ Ùراگير ادامه ياÙت.»
تبریز از جمله شهرهایی است Ú©Ù‡ به همت زنان مبارزش گامهای موثری در ارتقاء اگاهی زنان نسبت Øقوق خودشان بر داشته است.
" در 17 در اسÙند سال 80ØŒ آمÙیتئاتر زندان مرکزی تبریز، شاهد برپائی یکی از بیسابقهترین مراسم گرامیداشت روز جهانی زن در کشور بود. از طرÙÛŒ به مناسبت همین روز، به همت زنان با جمعآوری کمکمالی، چند تن از زنان زندانی را Ú©Ù‡ به دلایل مسائل مالی در زندان به سر میبردند، آزاد شدند. این مراسم٠توام با شعرخوانی Ùˆ سخنرانی Ùˆ خواندن مقاله Ùˆ همچنین نمایشگاه کتاب Ùˆ کارهای دستی زنان زندانی، تئاتر Ùˆ میانپردههایی با هنرنمائی زنان زندانی Ùˆ زنان هنرمند تبریزی بود. در همین سالن بود Ú©Ù‡ برای اولینبار (Ùˆ آخرین بار تاکنون!!!) کنسرت موسیقی آذربایجانی زنان برای گروههای کثیری از زنان شرکتکننده در مراسم Ùˆ زنان زندانی طنین انداخت" (Ùرازیکیتا)
در مریوان نیز اولین مراسم علنی روز زن توسط انجمن زنان همان شهرستان Ùˆ در سال 1381 برگزار شد. درکردستان سال 83 مراسمي توسط گروهها Ùˆ انجمنهاي مختلÙÙŠ از جمله «Ø¬Ø§Ù…عهي Øمايت از زنان» Ùˆ «Ø¬Ø§Ù…عهي Øمايت از کودکان» در وسعت بزرگتري در استاديوم ورزشي آزادي کردستان برگزار شد. «Ø§Ù†Ø¬Ù…Ù† آذز مهر» نيز 8 مارس را به روستاهاي اطرا٠سنندج برد Ùˆ اين روز را با هديه دادن کتاب Ùˆ بØØ« Ùˆ Ú¯Ùتگو پاس داشتند» سال 84 مراسم 8 مارس در 2 روز در سينما بهمن سنندج برگزار شد،( روژین سلیمانی)
«Ø¨Ù‡ مناسبت روز جهانی زن روز یک شنبه 9 مارس 2008 در سنندج در Ù…ØÙ„ خانه تشکلهای غیردولتی مراسمی توسط جامعه Øمایت از زنان Ùˆ کانون دÙاع از Øقوق کودکان بر گزار شد. در جوار این مراسم نمایشگاهی از عکسهای زنان قربانی خشونت Ùˆ Ùقر به نمایش گذاشته شد مردم Ùˆ شرکت کنندگان شهر سنندج از Ù…ØÙ„ نمايشگاه هشت مارس در Ù…ØÙ„ مراسم با شور Ùˆ شوق استقبال کردند»(وبلاگ جامعه Øمایت از زنان)
علاوه بر آن Ú©Ù‡ Ùعالان Øقوق زنان در رشت دارای سوابق درخشانی در برابریخواهی Ùˆ رÙع تیعیض هستند پس از شکلگیری کمپین یک میلیون امضا برای تغییر قوانین تبعیضآمیز همه ساله مراسم ویژهای در روز 8 مارس برگزار میکنند.
اÙزون بر آنچه از برگزاری روز زن جهانی زن Ú¯Ùته شد در شهرهای اصÙهان، کرج، مشهد، بابل، کامیاران کرمانشاهان، سیستان Ùˆ بلوچستان، اهواز Ùˆ در اقصی نقاط کشور زنان ایران روز جهانی را گرامی داشته Ùˆ برگزار میکنند .
Ùعالان Øقوق زنان اینک در Ø¢ ستانه یکصدمین سالروز 8 مارس، بار دیگر Ùˆ با صدای بلند برای زدودن همه اشکال خشونت Ùˆ تبعیض علیه زنان همراه Ùˆ همگام با هم "روز جهانی زن“ را گرامی میدارند .
پانوشت
(1) در سال 1992 کمیسیون مقام زن در قطعنامه شماره 63/8 پیشنهاد دولت چین را برای برگزاری Ú©Ù†Ùرانس در Ù¾Ú©Ù† پذیرÙت ØŒ چهارمین Ú©Ù†Ùرانس جهانی زن از 4 تا 15 سپتامبر 1995 (13 - 24 شهریور 1374) در پکن، پایتخت چین، برگزار شد .در این Ú©Ù†Ùرانس بیش از 17000 شرکت کننده، شامل نمایندگان 189 کشور جهان شرکت داشتند. از جمهوری اسلامی ایران نیز، هیئت دولتی Ùˆ عده ای به عنوان سازمان های غیر دولتی شرکت داشتند.
(CSW)Commission on the Status of Women
(2) کمیسیون مقام زن ملل متØد از سال Û±Û¹Û´Û¶ با هد٠برابری جنسیتی Ùˆ Ú©Ù…Ú© به پیشرÙت زنان تشکیل شدهاست.Ùˆ یکی از نهادهای وابسته به شورای اقتصادی Ùˆ اجتماعی ملل متØد است Ú©Ù‡ هر سال در مقر اصلی سازمان ملل برای بررسی پیشرÙت در برابری جنسیتی، تعیین چالشها، وضع استانداردهای جهانی Ùˆ تدوین راهکارهایی برای ترویج برابری جنسیتی Ùˆ پیشرÙت زنان برگزار Ù…ÛŒ شود
(3) همزمان با رشد جنبش های سوسیالیستی در دنیا زنان سوسیالیست ØŒ برای رÙع نابرابری جنسیتی Ùˆ بتعیض طبقاتی مبارزه Ù…ÛŒ کردند. در سال1908 Øزب سوسیالیست آمریکا ØŒ برای ØÙ‚ رای زنان در انتخابات " کمیته ملی زنان " راتشکیل داد.
(4) طاهره قرةالعین از پیروان دیانت بابی Ú©Ù‡ در سال Û±Û¸Û´Û¸ میلادی، Ùˆ در اجتماع دشت «Ø¨Ø¯Ø´Øª» روبنده از چهره بر داشت Ùˆ از Øقوق برابر زنان Ùˆ مردان سخن Ú¯Ùت. به همین دلیل Ù…Øمود خان کلانتر تهران برای او زندانی در قلعه طبرسی Ú©Ù‡ واقع شده در کاخ طبرسی بود ساخت Ùˆ به مدت یک سال او را در Øبس نگاه داشت. سپس ÙˆÛŒ را به باغی بردند Ùˆ Ø®ÙÙ‡ کردند.
(5) پس از تشکیل نخستین کنگره Øزب کمونیست ایران در بندر انزلی (Û±Û²Û¹Û¹)ØŒ عدهای از زنان رشت «Ø¬Ù…عیت پیک سعادت نسوان» را برای پیگیری Øقوق سیاسی Ùˆ اجتماعی زنان تاسیس کردند. موسسان اولیه انجمن عبارت بودند از: روشنک نوعدوست، جمیله صدیقی، سکینه شبرنگ، Ùˆ اورانوس پاریاب
(6) خاطرات و مشاهدات نگارنده از مراسم 8 مارس.
(7) مراسم تجمع سال 81 Ùˆ 82 در پارک لاله تهران به دعوت مرکز Ùرهنگی زنان Ùˆ با اخذ مجوز قانونی بود ØŒ هر چند در سال 1382 پیش از مراسم مجوز تجمع لغو شد Ùˆ آن مراسم در پارک لاله به خشونت کشیده شد.
(8) امضا کنندگان این Ùراخوان ØŒ شهلا انتصاري، رضوان مقدم، Ù…Øبوبه عباسقلي زاده، مينو مرتاضي، شادیصدر Ùˆ Ùاطمه گوارایی بودند.
(9) شهلا انتصاري ØŒ Ùاطمه گوارايي، مينو مرتاضي Ùˆ رضوان مقدم به همراه آسیه امینی برای برگزاری تظاهرات 8 مار س مقابل مجلس Øاضر شدندو دونÙر از شش Ù†Ùر، شادی صدر Ùˆ Ù…Øبوبه عباسقلی زاده آزاد نشده بودند
منابع Ùارسی
بامداد، بدرالملوک. زن ایرانی از انقلاب مشروطیت تا انقلاب سÙید. تهران: انتشارات ابن سینا،1348
روژین سلیمانی - 18 اسÙند(1386) مروری بر برنامه های هشت مارس در کردستان
Ùراز یکیتا / 17 اسÙند 1386 (روز جهانی زن در تبریز: پس از سال 57)
ناهید، عبدالØسین. زنان ایران در جنبش مشروطه. تبریز: نشر اØیا، 1360ØŒ 115
(وبلاگ جامعه Øمایت از زنان) http://j-zanan.blogspot.com/2008/03/blog-post.html.
منابع لاتین
Encyclopedia of Women & Islamic Cultures: Family, law, and politics By Suad Joseph, Afsaneh Najmabadi, Page 15_17
چاپ کنید برای دوستان خود بفرستید
15234